„Rodzina von Kleist a powiat białogardzki"
od 14. października do 31. grudnia 2005
Muzeum w Starym Ratuszu - Białogard
Dawny arystokratyczny pomorski ród von Kleist jest pochodzenia łużyckiego. Większość przodków należała do dawnych mieszkańców tych ziem, przy czym majątek dziedziczył jedynie najstarszy syn. Kolejni synowie służyli na przestrzeni wieków na dworach książąt pomorskich, książętom elektorom brandenburskim i na dworach królów pruskich jako oficerowie i urzędnicy państwowi. Niektórzy z nich próbowali szczęścia na wojnie także w obcych armiach.
Niemieccy rycerze Conrad i Berthold Clest osiedlili się około roku 1240 na Pomorzu podczas procesu tzw. kolonizacji wschodu, w ramach której Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego podporządkowywało sobie stopniowo zachodniosłowiańskie plemiona, zamieszkujące tereny pomiędzy Morzem Bałtyckim a wschodnimi Alpami. W pierwszym etapie proces podporządkowywania miał charakter polityczny i kościelny, później - za sprawą napływających osadników -również językowy i kulturalny. W roku 1248 Conrad, jako marszałek na dworze księcia Barnima I. von Pommern, zalegalizował założenie miasta Gartz nad Ordą.
W roku 1834 na drodze leśnej pomiędzy Ristow (dzisiejsze Rzyszczewo) a Wutzow (Osówko) w powiecie Belgard, Tylne Pomorze, znaleziono metalową pieczęć, najstarszą znaną pieczęć herbową rodu von Kleist. Na pieczęci znajduje się poprzeczna belka umieszczona pomiędzy dwoma lisami i gotycki napis „S(igillum) Klest de Densin". Historycy datują tę pieczęć na koniec XIII wieku; przed więcej niż 700 laty należala ona do protoplasty rocki, który w roku 1289 jako wasa! powołany do zawodu wojennego ze swoim bratem Prisseburem poświadczył przeniesienie majątku na ziemie białogardzkie.
Typowym zjawiskiem dla procesu kolonizacji wschodu były śluby mające na celu zmieszanie szlachty pełniącej służbę na dworach z szlachtą łużycką. Tak było również w tym przypadku: Pribislaus, ojciec Klesta de Densin, poślubił córkę Conrada Clest i nadał swojemu synowi nazwisko rodowe po dziadku od strony matki - jak było to w ówczesnym zwyczaju. Klest de Densin jest zatem protoplastą rodu von Kleist.
Z Białogardu, umocnionej i bogatej rezydencji księcia pomorskiego, rodzina rozprzestrzeniła się bardzo szybko i już w 13.4.1477 książę Bogislaff X. udzielił „rodowi Klest osiedlonemu na jego ziemiach" patentu na lenno i poświadczył tym samym pochodzenie 3 linii od wspólnego przodka i jego 3 synów: Muttrin - Damen, Tychow - Dubberow, Villnow - Raddatz.. Dwa pierwsze rody żyją do dzisiaj, natomiast linia Villnow - Raddatz wymarła już pod koniec XVIII wieku. Nawet jeśli z biegiem czasu niektórzy członkowie opuścili rodowe ziemie i przenieśli się np. do Böhmen, Danii, Baltiki, ziemia białogardzka pozostała głównym skupiskiem rodziny. Do rodziny Kleist należało tam w różnym czasie ponad 60 dóbr ziemskich. W roku 1945 zagospodarowanych były tylko 14; prawie wszystkie te ziemie wymienione są w patencie na lenno z roku 1477, czyli były w posiadaniu rodziny od XIV względnie XV wieku. A „białogardzka" rodzina Kleist służyła swoim suwerenom w różny sposób i na różnych stanowiskach, np. księciom pomorskim jako kapitanowie zamku + urzędu Białogard i jako namiestnicy; lub też jako królewsko - pruscy starostowie (landrat).
„Die
Familie von Kleist und der Kreis Belgard"
14. Oktober bis 31. Dezember 2005
im neuen Museum in Belgard, Pommern
Das uradlige Pommersche Geschlecht der Kleiste ist wendischen Ursprungs. Die Mehrzahl der Ahnen war landeingesessen, wobei immer der älteste Sohn den Besitz erbte. Die nachgeborenen Söhne dienten im Laufe der Jahrhunderte den Herzögen von Pommern, den Kurfürsten von Brandenburg und den Königen von Preußen als Offiziere und Staatsbeamte. Manche versuchten ihr Kriegsglück auch in fremden Heeren.
Die deutschen Ritter Conrad und Berthold Clest, wanderten um 1240 nach Pommern ein - im Rahmen der sogenannten Ostkolonisation, in welcher das Heilige Römische Reich sich die kleinen westslawischen Herrschafts- und Stammesbildungen zwischen Ostsee und Ostalpen allmählich unterordnete - zuerst politisch und kirchlich, dann auch sprachlich und kulturell durch den Zustrom von Siedlern. Conrad beurkundete 1248 als Marschall am Hofe Herzog Barnim I. von Pommern die Gründung der Stadt Gartz a.d.Oder.
Im Jahre 1834 wurde in einem Waldweg zwischen Ristow (heute Rzyszczewo) und Wutzow (Osówko) im Kreis Belgard, Hinterpommern ein metallenes Siegelpetschaft gefunden, das älteste bekannte Kleistsche Wappensiegel. Es zeigt einen Querbalken zwischen 2 Füchsen und die gotische Umschrift „S(igillum) Klest de Densin". Die Geschichtsschreiber ordnen das Siegel dem Ende des 13. Jahrhunderts zu; es gehörte vor mehr als 700 Jahren dem „Oldervater" des Geschlechts, der 1289 als Ministerialer (Vasall) zu Belgard mit seinem Bruder Prissebur eine Besitzübertragung bezeugte.
Für die Ostkolonisation exemplarisch war durch Einheirat eine Vermischung von einwanderndem deutschen Dienstadel und wendischem Adel, so auch in diesem Fall: Pribislaus, der Vater des Klest de Densin heiratete eine Tochter von Conrad Clest und nannte einen Sohn nach dem mütterlichen Großvater - wie damals üblich mit dem Familiennamen als Rufnamen. Klest de Densin ist also der Stammvater des Geschlechts von Kleist.
Von Belgard aus, einer befestigten und reichen Residenz des Pommernherzogs, breitete sich die Familie schnell aus, und bereits am 13.4.1477 erteilte Herzog Bogislaff X. „dem in seinen Landen angesessenen Geschlecht Klest" den ersten Lehn- und Gesamthandbrief und bezeugt darin die Abstammung von 3 Linien von einem gemeinschaftlichen Stammvater/Oldervater und dessen 3 Söhnen: Muttrin - Damen, Tychow - Dubberow, Villnow - Raddatz. Noch heute leben die beiden erstgenannten, während die Linie Villnow - Raddatz schon Ende des 18. Jahrhunderts ausstarb. Auch wenn im Laufe der Jahrhunderte Einzelne auswanderten, z.B. nach Böhmen, Dänemark und ins Baltikum, das „Land Belgard" blieb das Kernland der Gesamtfamilie. Über 60 Güter haben dort zu verschiedenen Zeiten den Kleist gehört. 1945 wurden noch 14 bewirtschaftet, fast alle in dem Lehnsbrief von 1477 aufgeführt, also seit dem 14. bzw. 15 Jahrhundert im Familienbesitz. Und die „Belgarder" Kleiste haben in den verschiedensten Funktionen ihrem jeweiligen Souverän gedient: z.B. den Pommernherzögen als Hauptmann des Schlosses + Amtes Belgard und als Landvogt, oder als Königlich Preußischer Landrath den Preußenkönigen.
|
|
KIECKOW | frühere Besitzer | Gut Kieckow | Kirche, Friedhöfe | Klein Krössin | nach 1945 | weitere Aktivitäten | Matriarch |
| Startseite | 2 3 | 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 | 2 3 4 | 2 3 4 5 | 1 2 3 4 5 6 7 | 2 3 4 5 6 7 |